Burkholderia mallei tarafından at eşek ve katır gibi tek tırnaklı hayvanlarda meydana getirilen; hayvanların akciğerlerinde ve diğer organlarında nodüler lezyonlarla birlikte hayvanların ağız boşluğu ve üst solunum yolu mukoz membranlarında ve derilerinde ülseratif lezyonların oluşması ile karakterize; akut ve kronik seyirli; bulaşıcı, ZOONOZ ve infeksiyoz bir hastalıktır.
ETİYOLOJİ
Burkholderia mallei
Eski ismi: Pseudomonas mallei
EPİDEMİYOLOJİ
- Tek tırnaklılarda hastalık oluşturur ve rezervuarıdır.
- Köpek, kedi, keçi ve devede de hastalık oluşabilir.
- Veteriner hekim, hayvan bakıcıları, hayvansal ürünlerle uğraşanlarda meslek hastalığı İnsanlar genellikle hasta hayvanların burun akıntılarının derideki yara ve çiziklere bulaşması sonucunda infeksiyona yakalanır.
- Hastalık hayvanlar arasında direkt ve indirekt yollarla bulaşır.
- Hastalık at populasyonlarına, hastalıklı ya da latent infekte hayvanların dışarıdan katılması ile bulaşır.
- Genellikle burun akıntısı ile kontamine olan yem ve suyun sindirim yolu ile alınması ile bulaşır. Nadir olarak ta soluk havası ya da derideki yaralar ve konjunktiva ile bulaşabilir.
- Hastalığın insandan insana bulaşması henüz rapor edilmemiştir.
KLİNİK BELİRTİLER
- Atlarda kronik; katır ve eşekte ise akut seyreder.
- Doğal infeksiyonlarda semptomlar haftalar sonra görülmeye başlar.
- Hastalığın 3 formu vardır: BURUN – DERİ – AKCİĞER
BURUN RUAMI:
- Unilateral ya da bilateral burun akıntısı
- Baş ve boyun bölgesinde lokal lenfadenopati
- Çenealtı lenf yumrularında şişkinlik
- Sadece burunda tek taraflı bir akıntı ve yaranın iyileşmesiyle skatrix izi bulunur.
DERİ RUAMI:
- Deri kalınlaşır ve yapısı bozulur. “farcy” olarak adlandırılır.
- Bacakların derialtı lenf yumruları şişer ve nodüller/ülserler şekillenir.
- Lokal lenf yumrularında büyüme
- Bacakların 1 ya da her ikisinin de aşırı şişmesi sonucunda hayvan yürüyemez (RUAM ELEFANTİAZİSİ)
AKCİĞER RUAMI:
- Hastalık yavaş ilerler ve semptomlar etken vücuda girdikten aylar sonra şekillenir.
- Öksürük, burun akıntısı ve kanaması, ateş, solunum güçlüğü, zayıflama
TEŞHİS
- Klinik belirtiler GURM, Dermatomikozi ve Tüberküloz ile karışabilir.
Nekropsi yasaktır.
Bu belirtiler görülen bir hayvanda materyal göndermek yasaktır.
- LABORATUVAR MUAYENELERİ
- serolojik testler : Serolojide komplement fikzasyon testi yapılır.
- ALERJİK TESTLER:
Şüpheli durumlarda mallein testi yapılır. Bu bir allerji testidir ve teşhis bununla yapılır.
Değerlendirme :
- Negatif hayvanlar serbest bırakılır.
- Şüpheli olanlar 20 gün sonra tekrar teste tabi tutulur.
Burada – olanlar serbest ,tekrar şüpheliler bir 20 gün daha beklenir, negatif ‘ler serbest , yine şüpheli çıkan olursa itlaf. Her aşamada pozitifler itlaf.
- Kesin tazminatlıdır.
Açık ruam 2/4 (semptomların görüldüğü)
Kapalı ruam ¾ (hiçbir semptom görülmeyen sadece testle anlaşılan)
OIE → Mallein testi en duyarlı yöntem → Alt göz kapağına intradermal olarak, 01 ml PPD → 24-48 saat sonra → göz kapağında belirgin ödematöz şişlik oluşumu → Pozitif
SAĞALTIM
• B. mallei birçok antibiyotiğe duyarlı olmasına karşın, infeksiyona diğer tek tırnaklı hayvanlara ve insanlara bulaşma riski bulunmasından dolayı, ruam tanısı konulan hayvanlara sağaltım uygulanmaz.
• Bu uygulama sayesinde ruam şu an için dünyanın birçok bolgesinde eradike edilmiştir.
• İnsan infeksiyonlarının sağaltımında ise sulfonamidler başarıyla kullanılırlar.
